Čitav opus Nannija Morettija može se promatrati kroz prizmu soba i stambenih zgrada. Uostalom, jedan od njegovih komada zove se »Sinova soba«. I autorov najnoviji film »Tre piani« (»Tri kata«), adaptacija istoimenog romana izraelskog pisca s talijanskom adresom Eshkola Neva, poznatog i kao kolumnista talijanskog izdanja Vanity Faira, koji je Moretti transponirao iz Tel Aviva u Rim, govori poput »Sinove sobe« o smrti.

Smrti rimskog suca (portretira ga Moretti) koji nije znao voljeti svog sina, nakon što je potonji okončao u zatvoru, oborivši autom u pijanom stanju jednu pješakinju ispred njihove zgrade. Smrti njegova dementnog susjeda koji čuva djevočicu bračnog para s prvog kata, kad ga njen paranoični otac (Riccardo Scamarcio) optuži za pedofiliju. Strahovi jedne majke (Alba Rohrwacher) koja je netom rodila kći, da bi psihički poremećaj njene majke mogao biti genetskog karaktera. Sve te karverovski intonirane sudbine dio su obiteljskih mikrodrama koje se odvijaju u rigidnim zatvorenim prostorima, u kojima njihovi protagonisti promatraju bijeg kao jedino rješenje, eda bi se njime oslobodili od vlastitih strahova. U krajnje distanciranom i bolnom komadu, koji te iste bjegove promatra kao hipotezu ponovnog rođenja izvan granica stvarnosti.

Umjetnost riječi

Poput lika Morettijeve sučeve udovice (Margherita Buy) koja osluškuje mužev glas na telefonskoj sekretarici, razgovarajući s njime kao da je još uvijek živ, dok paralelno traga za svojim sinom koji je netragom nestao nakon izlaska iz zatvora, odbijajući s njome bilo kakvu komunikaciju, tako i kazališni redatelj Yusuke u smirenom filmu »Drive My Car« Ryosukea Hamaguchija komunicira sa svojom umrlom ženom putem audiokazeta. Film je adaptacija istoimene kratke priče Harukija Murakamija u kojoj Yasuke, koji nije u stanju pomiriti se s njenom smrću, dobiva ponudu da režira Čehovljeva »Ujaka Vanju« u sklopu hirošimskog kazališnog festivala, gdje upoznaje introvertiranu Misaki, angažiranu kao njegovu šoferku za volanom crvenog Saaba 900. Jer poput »Osjećaja« (»Senses«) prikazanog 2015. u Locarnu, ali i »Asako I & II«, tako i autorov najnoviji komad igra na umjetnost riječi. Iako se njegova ljepota krije upravo u njegovoj minutaži (film traje tri sata). Ali i u autorovu inzistiranju da sve karte položi na komunikaciju među likovima, koja će kulminirati scenom kastinga u kojem je združio japanske, tajvanske, indonezijske i korejske glumce, kao članove njegove multi-kulti družine. Jer uz Lee Chang-dongovo »Izgaranje«, Hamaguchi nam je podario definitivno najbolju od svih Murakamijevih filmskih adaptacija.

Najbolji definitivno nije najnoviji komad Wesa Andersona »The French Dispatch«, koji je u Cannesu trebao biti prikazan još lani, ali je festival tada otkazala pandemija. Još od autorove »Obitelji čudaka« (»Royal Tannenbaums«) postalo je evidentno da je Anderson veliki fan časopisa New Yorker koji su osnovali Harold Ross i William Shawn, otac Allenova glumca fetiša Wallaca Shawna. To je evidentno i u nazivu autorova filma koji krije naziv časopisa koji se štapa u imaginarnom gradu Ennui, s ironičnim aluzijama na Pariz i njegovu »dosadu«. Iako je žurnalizam tek okvir priče, s autorovim obiteljskim glumcima i ponekom novom akvizicijom (Benicio del Toro kao genijalni slikar zatočen u umobolnici i njegov model Lea Seydoux).

Bergman Safari

Tu je i Frances McDormand kao novinarka koja živi maj ‘68., iako je u filmu riječ o martu, čiji je lider Timothee Chalamet, ali i pisac Jeffrey Wright koji priziva Jamesa Baldwina, koji mora napisati tekst o slavnom kuharu Nescoffieru, iako će njegov zatatak meandrirati u neočekivanom smjeru, sa sinom komesara Mathieua Amalrica. Jer Andersonovi interesi sežu u širokom rasponu od Nouvelle Vaguea i Jacksona Pollocka do partitura Erica Satieja i studentskih manifesta Daniela Cohn-Bendita. Nažalost, autor je postao zatočenik vlastitog autističnog »Andersonworlda«, njegova živahnog kolorita, scenografija nalik lutkinoj kući, slapsticka i manje-više sofisticiranih dijaloga. Nalik nekom šminkerskom brandu.

Ništa manje »chic« nije ni u konkurenciju uvršten najnoviji komad Mie Hansen Love »Bergman Island« u kojem autorski par Vicky Krieps i

Tim Roth dolaze na Faro, to posljednje Bergmanovo utočište transformirano u neku vrstu tematskog parka, sa suvenirnicom, busom Bergman Safari i Bergmanovim tjednima, svodeći ga na komercijalnu etiketu. Iako autoričin film ima u nazivu ime slavnog švedskog sineasta »koji je bio okrutan u umjetnosti i životu«, on nipošto nije »bergmanovski«. Sve to garnirano filmom u filmu s Miom Wasikowskom koja na tom istom otoku pokušava obnoviti staru ljubav prema Andersu Danielsenu Lieu.

Izvjestan pogled

Paralelni kanski program Izvjestan pogled donio je i najnoviju ekološku uspavanku Semiha Kaplanoglua »Obveza«, čija se priča razvija korakom kornjače koju njegova kamera promatra kako se gega junakovim poljem rajčica (autor je u nas poznat po jednako meditativnom »Medu«), dok on vodi uzaludnu bitku s bankama i korporacijama, nakon što je planirano da trasa dalekovoda u izgradnji prolazi njegovim voćnjacima.