RIJEKA – Kao treći naslov u sklopu projekta »Svakog tjedna – premijera jedna« u Ri Teatru je premijerno izvedena komedija apsurda »Koza, ili tko je Silvija?« američkog dramskog pisca Edwarda Albeeja – najpoznatijeg po drami »Tko se boji Virginije Woolf?«. Neke od posebnosti njegova dramaturškog postupka su zalaženje u svijet ličnosti na granici patologije te stvaranje dramskih sukoba u stilu »teatra apsurda« koji prikazuju, ne bez satiričkih žalaca, učmalost i besperspektivnost američke malograđanštine. Na to se nadovezuje i drama »The Goat, or Who Is Sylvia?« napisana 2000. godine, a praizvedena na Broadwayu 2002. U središtu ovog nagrađivanog teksta je obitelj sredovječnog arhitekta Martina, koji na 50. rođendan razotkriva strašnu osobnu tajnu.

Neobičan »preljub«

U predstavi Ri Teatra redatelj Emir Mulalić čvrsto se drži predloška, bez većih dramaturških intervencija, prilagodivši imena likova – Martinova supruga Stevie postala je Saška, a njihov sin tinejdžer Billy preimenovan je u Roka. Možda to i nije bilo potrebno, jer je kontekst drame podosta američki a Martin je, primjerice, dobitnik nagrade Pritzker što u hrvatskim okvirima baš i nije realno. Predstava bi s nekim kraćenjima dobila i na dinamici. Mulalićeva predstava uvodi u ambijent umjetnički uređenog stana arhitektove obitelji, a odnos između njega i njegove supruge na prvi pogled se čini idiličnim. No dolaskom Martinova prijatelja (igra ga Mario Jovev), koji snima televizijski prilog o njemu, sve će se iz temelja promijeniti. Arhitekt, naime, prijatelju otkriva da se zaljubio, ali ne u drugu ženu, nego u kozu koju je ugledao na jednom seoskom sajmu.

Motiv koze

Za »preljub« će ubrzo doznati i arhitektova supruga i sin homoseksualac, što će ozbiljno uzdrmati i uništiti privid njihova do tada savršenog života. Uvođenjem bizarnog i degutantnog motiva koze, Albee na metaforičan način propituje granice liberalnog društva i seksualnih sloboda – pozivajući čitatelje i gledatelje na propitivanje vlastitih moralnih sudova i društvenih tabua. U »Kozi« su glumački solidni Emir Mulalić kao Martin, Martin Grđan u ulozi Roka te Mario Jovev u ulozi Martinova prijatelja, no može se reći da predstavu nosi izvrsna Marta Čaržavec u ulozi supruge Saške. Čaržavec je svojom kreacijom »žene na rubu živčanog sloma« pokazala sve odlike prave i posvećene glumice – ona je svoju Sašku interpretativno i gestualno razradila do najmanjeg detalja, odigravši je strastveno, uvjerljivo i dajući se do kraja, pritom ne zapadajući u patetiku i preglumljavanje. Riječ je o mladoj glumici na koju bi u budućnosti ozbiljno trebalo računati.

Grčka tragedija

»Koza« je više problemska drama nego komedija, a s njom Albee propituje i definiciju tragedije koja je u svom korijenu »jarčeva pjesma«. U drami se spominju i Eumenide iz grčke mitologije. A tko je Silvija? To je Albeejeva referenca na Shakespearea i njegova »Dva veronska plemića«.