Na portalu GeoSTAT Državnog zavoda za statistiku od sada su dostupni podaci o gustoći naseljenosti svih područja u Hrvatskoj prema rezultatima Popisa stanovništva, kućanstava i stanova 2021. godine. Broj stanovnika po četvornom kilometru moguće je proučiti na razini jedinica lokalne samouprave (gradova/općina) te naselja.

Najgušća naseljena prostorna jedinica na razini gradova/općina u Hrvatskoj je – Grad Rijeka, s čak 2.488,75 stanovnika po četvornom kilometru. Slijedi Grad Split s 2.022,51 i tek treći je Grad Zagreb koji ima 1.196,33 stanovnika po četvornom kilometru. Odmah iza njih je – Slavonski Brod s 921 stanovnikom po četvornom kilometru. Nasuprot njima su najrjeđe naseljene prostorne jedinice u Hrvatskoj. To su Općina Lanišće (1,86 stanovnika po četvornom kilometru) u Istarskoj županiji, Općina Udbina (1,95) u Ličko-senjskoj županiji te Općina Civljane (2,06) u Šibensko-kninskoj županiji.

Lika slabo naseljena

Što se tiče naselja, popisom 2021. ustanovljeno je da od ukupno 6.757 naselja njih 195 nije naseljeno, odnosno imaju 0 stanovnika. Takva su naselja u kartografskom prikazu istaknuta zasebnim razredom (»Nema pojave«). Najnižu gustoću naseljenosti imaju lička naselja Divoselo, Počitelj i Tiškovac Lički, s po 0,02 stanovnika po četvornom kilometru. Uvjerljivo je najgušće naseljena Nova Mokošica (Grad Dubrovnik), stambeno naselje višekatnica na površini od oko 0,37 četvornih kilometara izgrađeno po programu društveno poticane stanogradnje, s 15.046,69 stanovnika po četvornom kilometru. Cijeli Grad Dubrovnik pak ima gustoću naseljenosti od znatno nižih 291,38 stanovnika po četvornom kilometru. Od naselja, iza Mokošice slijedi naselje Split (6.495,49) te nedavno u medijima po napadu na policajce spominjani Parag (Općina Nedelišće), najveće romsko naselje u Hrvatskoj (čak 5762,73).

Najniža gustoća naseljenosti zapravo je općenito primjetna u brdsko-planinskim područjima Hrvatske te depopulacijskim područjima Like, Gorskog kotara, Korduna, Banovine te zapadne Slavonije. Bijelom bojom označen je i velik dio Bjelovarsko-bilogorske županije, a osobito prednjači najveći dio dalmatinskog zaleđa, pa čak i obale u Ličko-senjskoj županiji – prostorno najvećoj u Hrvatskoj i najnenaseljenijoj. Tako i prostor Grada Gospića kao centra te županije ima samo 11,89 stanovnika po četvornom metru. Na prostoru Zadarske i Šibensko-kninske županije obala je pak dobro naseljena, no zaleđe slabo. Problem s manjim brojem stanovnika u Slavoniji i Baranji ima pak dobar dio Baranje, jugozapadni dio Osječko-baranjske, sam jugoistok Vukovarsko-srijemske, zapadni dio Požeško-slavonske županije te osobito dobar dio Virovitičko-podravske županije.

Ovisnost o standardu

To naravno ne važi za Istru i Rijeku, gdje i prosječno osjetno veći životni standard od hrvatskog prosjeka bitno veći broj ljudi i danas usmjerava k životu ondje. Solidno je naseljen i prostor južne Dalmacije, od Splitsko-dalmatinske županije na niže. Obilježje pak Hrvatskog zagorja i Međimurja jest kontinuirano umjerena gustoća naseljenosti.

Iako bi se očekivalo da je područje Osijeka, kao središta Slavonije, najgušće naseljeno u Slavoniji i Baranji – nije tako. Naime, Osijek je na samo 550,79 stanovnika po četvornom metru, a Slavonski Brod čak 921,82. Slijede Vinkovci, Nova Gradiška, pa Vukovar, Požega, Jarmina, Đakovo, Beli Manastir i Nuštar koji zatvara prvih 10 u Slavoniji sa 111,84 stanovnika po četvornom kilometru. Od poznatijih mjesta koja nisu među najgušće naseljenih 10 spomenimo primjerice Općinu Čepin koja je na 80,09 i Grad Našice sa 69,65 stanovnika po četvornom kilometru.