Iako na Berlinaleu doista postoji paralelni program nazvan Berlinale Special, istoimeni ciklus koji se trenutno održava u riječkom Art-kinu s pečatom Goethe Instituta, fokusiran na odabir njegovih njemačkih naslova, proteže se i na neke druge festivalske selekcije (Berlinale ima i off selekciju Perspektive Deutsches Kino, iako u Art-kinu nećemo vidjeti nijedan komad iz njena ovogodišnjeg izdanja). Tako smo, recimo, ostali zakinuti za sjajni film Iranke s njemačkom adresom Susan Gordanschekan (šifra: »Disfunkcionalna mačka«), ali i Petzoldov sjajni »Tranzit« prikazan u konkurenciji.

Zato je njemački segment berlinske konkurencije poznatije kao Wettbewerb rezerviran za dva ekstraordinarna komada – »3 Tage in Quiberon« koji prati zadnje dane Romy Schneider provedene u sanatoriju na francuskoj atlantskoj obali (glumi je klonirana Marie Baumer), i sumanuti »In den Gangen« (»Ples između redova«), iako bi potonjem bolje odgovarao originalni naziv »Između polica«, jer je riječ o istoimenoj u nas prevedenoj kratkoj priči Clemensa Meyera iz zbirke »Noć, svjetla«.

Ipak, vrhunac ciklusa dogodit će se večeras (nedjelja) s »Castingom« Nicolasa Wackerbartha, za koji se doduše vezuje lanjsko izdanje berlinskog Foruma. Ali nikad ne reci nikad. Za razliku od Gaspara Noea (»Climax«) i Srđana Karanovića (»Društvena igra«) u kojih se motiv audicije događa na samom početku filma, da bi priča ubrzo skrenula u posve drugom smjeru (horor u Noea i improvizirana igra u Karanovića), u Wackerbartha se »casting« proteže njegovim većim dijelom.

Tamo gdje uvodni kadrovi Karanovićeva filma prikazanog u sklopu programa nazvanog »Mi iz Praga« posvećenog našim praškim studentima, prizivaju ranog Formana (šifra: »Konkurs«), ali i njegov prvi holivudski film (»Svlačenje«), Wackerbarth se referira na Fassbinderove »Gorke suze Petre von Kant« za čiji TV remake njegova redateljica Vera traži glumce. Pri tome autor pokušava osuvremeniti dobro znanu Fassbinderovu ideju o ljubavi kao perverznoj igri moći, dok repetitivno pokušava uprizoriti njegov original, stalno mijenjajući glumačku postavu.

Erotska tenzija 

Sukladno toj logici ponavljanja, dogodit će se i transformacija rodne dinamike. Tako je u jednom trenutku erotska tenzija rezervirana za glumicu i glumca Gerwina, koji vlastitu homoseksualnost ne skriva u ormaru (sumanuti Andreas Lust) i koji tijekom audicije glumi ženski lik. Potom se tenzija prebacuje na dvije glumice. A ona najluđa rezervirana je za Gerwina i glumca koji postaje muška verzija Fassbinderove Karin, koju je u originalu portretirala Hanna Schygulla. Naravno, Wackerbarthova odluka da vodeću ulogu u Verinu TV remakeu »Gorkih suza Petre von Kant« dodijeli muškarcu, samo je jedan od njegovih apsurda. Iako se on referira na neke druge Fassbinderove komade, poput scene u kojoj Vera i dvije dame ostaju zadivljene Gerwinovom fizičkom privlačnošću, na što će on reagirati s dostatnom dozom nelagode, pa čak i uvredljivosti.

Ta scena izravno se referira na Fassbinderov »Svi drugi se zovu Ali«. Tijekom probi s Petrom, Gerwinove reakcije aludiraju na »Godinu s 13 mjeseci«. A svađe na setu referiraju se na »Čuvaj se svete kurve«. Postoje i pasaži u kojima je seksualna dinamika relativno odsutna. No, u Wackerbarthovu libidinoznom i vrtoglavom labirintu žudnje posve se briše granica između artificijelnog i stvarnog. Za razliku od Fassbinderove odvažne scenografije, koju će prigrliti Luca Guadagnino u svojoj intimnoj verziji Argentove »Suspirije«, transponirane iz Freiburga u Berlin, Wackerbarth će tek zadržati njen najpoznatiji element – reprodukciju Poussinova platna »Mida i Dioniz« koje opsceno dominira nad glavama Wackerbarthovih glumica. I dok autor apstrahira Fassbinderovu vizualnu strategiju, i sâm »Casting« dostiže određeni nivo apstraktnog. Ono političko u njegovu prosedeu svodi se na razorni odnos moći i ovisnosti.

Berlinski humor 

Iako su neki kritičari pokušali povezati Wackerbartha s izdancima Berlinske škole, kojoj je ovogodišnji Motovun posvetio posebni program, ona praktički više ne postoji. Njegova je retorika puno bliža novoj njemačkoj/berlinskoj humornoj školi. I sam je glumio Coacha Leopolda u »Tonyju Erdmannu«. No, njegova ideja snimanja »Fassbindera za narod« koja podrazumijeva ironično iščitavanje lezbijskih likova u heteronormativnom diskursu (»To nije film o lezbijstvu. To je film o žudnji«) pretvara njegov komad u tipičnu komediju zabune. Zato se Gerwinove makinacije kao centralni dio filma mogu promatrati i kao obrnuta verzija Mankiewiczeva filma »Sve o Evi«.

Jer, tamo gdje Guadagnino u »Suspiriji« u isti mah ispisuje ljubavno pismo i Argentu i Fassbinderu (promatrati scenu u berlinskom restoranu), čemu pridonosi i pojava Fassbinderove muze Ingrid Caven, Wackerbarthov Gerwin u svojim karijerističkim makinacijama pokušava »ukrasti« Fassbinderovo djelo za sebe. Za razliku od Vere, čija nesposobnost i inzistiranje na eksperimentalnim metodama negativno utječu na ekipu. Zato je »Casting« u isti mah i implicitna kritika produkcijskih strategija (njemačkog) žanrovskog filma danas, koja pokušava dekonstruirati slojeve Fassbinderove dramaturške artificijelnosti. Filmska ili TV produkcija, posve je nebitno.