Nagrađivana hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica i slikarica Jagoda Kaloper umrla je u subotu u Beču nakon kratke i teške bolesti u 69. godini.

Zadnji put vidjeli smo je na premijeri doksa »Generacija ’68« u režiji Nenada Puhovskog. Bila je jedna od onih »realnih« šezdesetosmaša koji su »zahtijevali nemoguće«. Bila je i »na otoku« (Korčuli) da bi vidjela Ernsta Blocha i Herberta Marcusea. Došla je, kako i sama kaže, »slušati što filozofi pričaju i hoće li nas spasiti«. Da, riječ je o velikoj Jagodi Kaloper.

Ni ona poput nekih drugih aktera tog doksa više nije s nama. Ono najrecentnije iz njena života zapisala je u introspektivnom dokumentarnom autoportretu »Iza ogledala«. Ima neke proklete simbolike u posljednjem kadru tog filma u kojem se njegova autorica vidi kao odraz u moru koji se osipa i nestaje. A koliko je bila osebujna dokazuje i to da je inspirirala Leonidu Kovač za knjigu »U zrcalu kulturalnog ekrana«.

Često su je opisivali kao »filmsku ikonu« i »senzibilnu osobnost«, ali i kao autentičnu filmsku glumicu koja se nikad nije bavila kazališnom glumom. Bez nje bi geneza umjetničke avangarde šezdesetih i sedamdesetih godina na ovim prostorima naprosto bila nezamisliva. Dovoljno je prisjetiti se njene seminalne uloge u filmu Dušana Makavejeva »W. R. Misterije organizma«, u kojem je glumila uz Milenu Dravić. No ona se prije svega smatrala slikaricom po vokaciji, diplomiravši na zagrebačkoj Akademiji likovnih umjetnosti samo godinu dana prije no što joj je Makavejev dao ulogu u svom kultnom filmu.

Glumački je debitirala 1965. godine u »Ključu« Krste Papića i Vanče Kljakovića, da bi se Papiću vratila u »Lisicama«. Među njenim nezaboravnim portretima pamtimo onaj u »Kući« Bogdana Žižića, te »Ponedjeljku ili utorku« Vatroslava Mimice i »Kud puklo da puklo« Rajka Grlića.

Jer ako je u likovnoj umjetnosti bila nositeljica inovativnog umjetničkog razmišljanja koji bi se mogao objediniti sintagmom Nove umjetničke prakse, onda je njen sugestivni filmski opus bio i ostao seminalni znak Nove glumačke prakse. Takav je i njen umjetnički put rastrgan u vječnom i neskvakidašnjem dualizmu, u rasponu od filmskog YU glamura (bila je jedna od »Poletovih« ikona) do obične žene, koja kad se ugase filmske kamere postaje domaćica i majka, koja se najbolje osjećala u staroj bakinoj kući na Zlarinu.